براساس گزارش BBC، مواد منفجره ترياستون تريپروكسيد يا TATP از تركيبي از مواد شيميايي ساخته مي‌شود كه مي‌توان مواد اوليه آنها را از داروخانه‌ها و ابزارفروشي‌ها فراهم كرد.
درحال حاضر چندين گروه مطالعاتي درسرتاسر جهان به دنبال ساخت حسگرهايي براي رديابي مواد منفجره TATP پيش از منفجر شدنشان هستند. به گفته كنت ساسليك استاد شيمي دانشگاه ايلينويز هركسي كه بتواند از روي دستور‌العمل در خانه پاي كدو تنبل بپزد، مي‌تواند بمب TATP نيز بسازد. به همين دليل است كه اين مواد شيميايي براي تروريست‌ها بسيار جذابيت دارد و بمب‌گذاران انتحاري در سرتاسر جهان براي اجراي مقاصد شوم خود از اين ماده استفاده مي‌كنند.
اكنون شيميدانان به دنبال بهره‌برداري از ويژگي خاصي از اين ماده هستند كه فشار بخار ناميده مي‌شود. اين ويژگي به شدت آماده بودن يك تركيب براي تبديل شدن از حالت جامد به گاز ارتباط دارد. از آنجايي كه TATP از فشار بخار بالايي برخوردار است، به راحتي به گاز تبديل مي‌شود. از اين رو در حالت نظري زماني كه فردي جليقه‌اي انتحاري حاوي اين ماده را به تن داشته‌باشد مي‌تواند به اندازه‌اي از ماده به حالت گاز را به اطراف ساطع كند كه صداي زنگ خطر حسگري را به صدا درآورد.
ساسليك و همكارانش درحال حاضر موفق به ساخت اسكنر دستي شده‌اند كه مي‌تواند TATP و ديگر مواد منفجره را پس از واكنش دادن با مجموعه‌اي از حسگرهاي رنگ‌سنج، رديابي كند. مطالعات اين گروه از دانشمندان توسط وزارت دفاع آمريكا پشتيباني مي‌شود. زماني كه TATP در حالت گاز وارد اين حسگرها مي‌شود،با كاتاليزور اسيد جامدي برخورد مي‌كند و اين اسيد TATP را به مواد تشكيل‌دهنده اوليه‌اش تجزيه مي‌كند. پس از آن پروكسيد هيدروژن كه يك عامل ناپايدار اكسايش است، با مولكول‌هاي رنگ در حسگرها واكنش داده و باعث تغيير رنگ آنها مي‌شود.
اين اسكنر فوق‌حساس به واسطه اين تغيير رنگ مي‌تواند كمترين ميزان ممكن TATP را در محيط رديابي كند. اين محققان در مطالعات اخير خود اسكنري مجهز به مجموعه‌اي از شاخص‌هاي شيميايي تغيير‌رنگ دهنده ساخته‌اند كه مي‌تواند ده‌ها مواد منفجره مختلف را رديابي كند.
در پروژه‌اي موازي،محققان دانشگاه رود‌آيلند نيز موفق به ساخت حسگري شده‌اند كه در آن از اكسيد كاتاليزور باريكي استفاده شده‌است. زماني كه TATP با كاتاليزور واكنش مي‌دهد، حرارتي ايجاد مي‌كند كه توسط حسگرها رديابي مي‌شود. اگرچه سگ‌ها نيز مي‌توانند براي رديابي اين مواد منفجره آموزش ببينند،اما حسگرهاي شيميايي قابل اعتماد‌تر به نظر مي‌آيند.
نظر شما